Jak wskazaliśmy w poprzednim artykule dotyczącym wpływu demencji na pamięć choroba Alzheimera jest schorzeniem, której po raku najbardziej obawiają się osoby po sześćdziesiątym roku życia na całym świecie[1]. Dopada losowo każdą grupę społeczną i bez wyjątku – z taką samą statystyką – każdy kontynent.
Co atakuje demencja?
Demencja to choroba, która atakuje mózg. To z kolei powoduje, że wpływa na nasze funkcje poznawcze, czyli te nasze umiejętności i czynniki, które pozwalają na normalne funkcjonowanie społeczne. Wśród funkcji poznawczych, które są dla człowieka niezwykle ważne a bardzo istotnie wpływają na nasze życie jest omawiana wcześniej pamięć. Dziś z kolei omówimy myślenie.
Myślenie
Człowiek mając zdolność myślenia posiada umiejętność nie tylko zauważania, rozpoznawania i zapamiętywania tego, co go otacza czy zajmuje, ale także tworzenia swojego modelu rzeczywistości[1]. Myślenie jest procesem elastycznym i prowadzonym na bieżąco. W każdym najkrócej pojmowanym momencie. Biorąc pod uwagę formy myślenia rozróżniamy najczęściej:
- Myślenie konkretne – zajmujące się posługiwaniem się faktami, cytatami, jest dosłowne i bezpośrednie. Dzięki niemu potrafimy opowiedzieć historię, radzić sobie z rozmową, kontaktem z innymi.
- Myślenie analogiczne – będące sumą wcześniejszych doznań i doświadczeń, które w momencie myślenia łączą się i przeplatają dla stworzenia aktualnej myśli. Przy dobrym funkcjonowaniu myśleniem analogicznym wiemy jak dosolić nowe danie, żeby było smaczne, potrafimy rozważyć jak poradzić sobie z trudnościami analizując wcześniejsze doświadczenia i konsekwencje, jesteśmy w stanie zorganizować przyjęcie analizując to jakich mamy gości, biorąc pod uwagę ich potrzeby i oczekiwania, dobrze dopasujemy sposób przygotowania stołu czy muzyki do okazji.
- Myślenie abstrakcyjne, które co do zasady wychodzi poza ramy doświadczeń i pozwala na nowe, kreatywne dostrzeganie tego, czego jeszcze nie doświadczono ani nie poznano (jednak także oparte na poprzednich formach myślenia). Ten typ procesów myślowych – bardzo mocno rozwinięty u małych dzieci, w trakcie życia może nieco zanikać, ale zawsze z nami jest. Tu wymyślamy nowe sposoby na życie, potrafimy rozwiązać trudne, nowe zadanie życiowe, tworzyć.
Jakie zaburzenia dotykają funkcję mylenia przy demencji?
Myślenie w procesie degeneracji mózgu niestety także może zostać mocno zaburzone. Etapowo wyłącza to możliwość rozumienia świata, organizowania, podejmowania decyzji, planowania. W tym zakresie najczęstsze deficyty seniorów dotyczą:
- Zaburzenia operacyjnego myślenia – brak możliwości analizowania w szerszym kontekście, brak umiejętności przyporządkowania skojarzeń do doświadczeń,
- Zaburzenia dynamiki myślenia – senior nie potrafi szybko lub na dłużej skupić się na myśleniu, rozprasza się, źle przeplata wątki, przez co może nie umieć wyciągać prawidłowych wniosków,
- Zaburzenia komponentu motywacyjnego – seniorzy z takim zaburzeniem mają skłonność do „mądrzenia się”, udowadniania swoich sądów, mimo braku takich oczekiwań od osób towarzyszących w rozmowie. Na późniejszym etapie otępienia rezonerstwo nie wnosi nic do rozmowy, gdyż senior nie jest w stanie analizować innych treści, jakie napotyka, nie zauważa zmiany wątków i pytań. Nie zwraca zupełnie uwagi na opinie czy wypowiedzi innych. Chce przejąć rozmowę i za wszelką cenę przekonywać innych do swoich racji (nawet, kiedy już nikt nie jest zainteresowany tematem).
Często, szczególnie w trzecim przypadku, rodzinie wydaje się, że mogą wpływać na seniora. Przekonać go do prób pracy nad sobą. Zachęcają do aktywnego słuchania i zainteresowania się innymi. Niestety trzeba pamiętać, że zaburzenia komponentu motywacyjnego to poważne zaburzenie, na które sam senior najczęściej już nie ma wpływu.
Możemy odwrócić stan seniora z zaburzeniami mylenia?
Wszystkie zaburzenia myślenia, kiedy już wyszły na światło dzienne są wg aktualnych możliwości medycznych nieodwracalne. Tu uszkodzone są konkretne obszary mózgu. Jednak czasem pomaga zlecona przez geriatrę lub neurologa farmakoterapia (np. nieco poprawia ukrwienie mózgu, uspakaja rozpraszanie myśli). Najważniejsze w demencji jest jednak przeciwdziałanie zaburzeniom myślenia. Zatem warto już przy pierwszych zauważonych objawach demencji (nawet w wieku 30 lat) rozpocząć diagnostykę w kierunku choroby Alzheimera lub innych chorób demendyjnych. Czym szybciej ją zaczniesz, tym dłużej będziesz cieszył/a się dobrym stanem swojego mózgu.
Jeśli demencja = otępienie będzie już rozpoznane, natychmiast należy rozpocząć terapię seniora. Aktywne ćwiczenia pamięci, mylenia, sensoryczne, zwiększenie aktywności fizycznej i społecznej oraz poprawa stylu życia może odsunąć objawy demencji nawet o kilkanaście lat.
Jeśli chcesz wykonać badanie w kierunku demencji zgłoś się. Jako jedyni wykonujemy atestowane badania przesiewowe TICS w Polsce. Poznaj nasze badania w kierunku chorób neurodegeneracyjnych TUTAJ>
Podziękowania
Dziękujemy za to, że przeczytałeś/aś ten artykuł. To bardzo ważne, by wiedzieć jak najwięcej na temat demencji.
W kolejnym artykule poczytasz o kolejnej funkcji poznawczej – PERCEPCJI
Jeśli masz pytania zadzwoń do nas pod nr 32 440 78 43.
Polub nas i obserwuj na facebooku.
[1] Maruszewski T.: Psychologia poznania. Wydawnictwo GWP, Gdańsk 2001, s. 334.
[1] Maruszewski T.: Psychologia poznania. Wydawnictwo GWP, Gdańsk 2001, s. 334.